கர்நாடக பிரதேச சபைகள் பற்றிய அறிவு - ஸ்ரவனபெலகுல பசதி

ஸ்ரவனபெலகுல பசதி

Photos please find in link

#கர்நாடக பிரதேச சபைகள் பற்றிய அறிவு

 அக்கன் பசதி, ஹொய்சலா கட்டிடக்கலை, 7 ஆம் நூற்றாண்டைச் சேர்ந்தது.

 ஸ்ரவணபெலகோலா, சன்னராயபட்னா தாலுக்கா, ஹாசன் மாவட்டம்.

 விந்தியகிரியில் உள்ள கோமதேஸ்வரா (வேதாந்தகிரி) என்பது சிரவணபெலகோலாவில் பொதுவாகக் கருதப்படுகிறது.  அறிஞர்கள் மற்றும் ஆராய்ச்சியாளர்கள் அங்குள்ள சட்டச் செல்வத்தின் மீது கவனம் செலுத்துகின்றனர்.  கட்டிடக் கலைஞர்களுக்கான பல பசதிகளும், பக்தர்களுக்கான யாத்திரைத் தலங்களும் உள்ளன.  இந்த நுண்ணுயிர் முன்பு இருந்து இன்று வரை நிலைத்திருக்கிறது.  கர்நாடகத்தை ஆண்ட அனைத்து வம்சங்களும் இந்த சமயத் துறையில் தங்கள் பங்களிப்பைச் செய்துள்ளன.

 2 ஆம் நூற்றாண்டு முதல் 2 ஆம் நூற்றாண்டு வரையிலான நூற்றுக்கணக்கான கல்வெட்டுகளுடன், ஜைன காசி என்றும் அழைக்கப்படும் சிரவணபெலகொலா, கல்வெட்டுகளின் நகரம் என்றும் அழைக்கப்படுகிறது.  தொல்லியல் துறை மற்றும் பிஎல் ரைஸ், ஆர்.  நரசிம்மாச்சார், பாரா கோபால் மற்றும் பல ஆய்வாளர்கள் 5க்கும் மேற்பட்ட கல்வெட்டுகளை வெளியிட்டுள்ளனர்.  தற்போது எங்கள் ஆசிரியர்கள் டாக்டர்.  இந்த கல்வெட்டுகள் அனைத்தும் கோட்கொண்டா ரெட்டி திருத்திய சமண கல்வெட்டுகளின் தொகுதிகளில் காணப்படுகின்றன.  விந்தியகிரி (பெரிய மலை) சந்திரகிரி (சிறிய மலை) குன்றுகள் ஏறக்குறைய ஒவ்வொரு கல்வெட்டுகளையும் கொண்டுள்ளது.  சன்னராயப்பட்டணா தாலுக்காவில் இன்னும் 3 ஹொய்சாள கோயில்கள் உள்ளன, அதாவது சுற்றுச்சூழல் இன்னும் கேட்கப்படவில்லை.  அதில் ஒன்று ஹொய்சாள பாணி பசதி.

 விந்தியகிரி மற்றும் சந்திரகிரி ஆகிய இரண்டு மலைகளிலும் தணிக்கை செய்யப்படாத பல பசாதிகள் உள்ளன.  சுற்றுவட்டார கிராமங்களில் கேட்பாரற்றுக் கிடக்கும் பல பசதிகள் உள்ளன.  சந்திரகிரி மலைக்கு கீழே ஜினநாதபுரம் செல்லும் வழியில் அக்காவின் பசதி உள்ளது

 

 நான் இங்கு செல்வதற்கான ஒரே காரணம் முக்கியமாக உள்ளது.  மறுநாள் மரபு உள்ளுணர்வாளர் சுவாமிநாதன் நடராஜன் சார் அவர்களுடன் பேசிக் கொண்டிருக்கும் போது உங்கள் குருவுக்குப் பிடித்த ஒரு கல்வெட்டு இந்தக் கட்டுரையுடன் வந்தபோது அதைப் பார்க்கச் சென்றேன்.  அதன் பிறகு பல அடிப்படைகளை சட்டத்துடன் மறுபரிசீலனை செய்ய முடிந்தது.

 அக்காவின் பசதியும் ஒரு அழகான ஹொய்சாள பாணி பசதி.  இவரின் இயற்பெயர் ஆச்சாதேவி.  1 ஆம் ஆண்டு ஹுலுராஜாவால் பண்டார பசதி கட்டப்பட்ட பிறகு, இம்டி வீர பல்லாலாவின் ஆட்சியில் இந்த நடைமுறை கட்டப்பட்டது.  அச்சலாதேவியால் கட்டப்பட்டதால், அக்கட் பசதி மக்களின் வாயில் வாடிக்கையாகிவிட்டது.  தீர்த்தங்கரர்களின் இரண்டாவது தீர்த்தங்கரரான பார்ஷ்வநாதரே இந்த பசதியின் முக்கிய தெய்வம்.  அச்சலாதேவியின் கணவர் சந்திரமௌலியும் ஹொய்சளர்கள் காலத்தில் அமைச்சராக இருந்தவர்.  அச்சலாதேவியும் சமண பக்தி கொண்டவள்.

 பாசிதி ஹொய்சலா கோயிலின் பசதியில் ஒரு அழகான தாழ்வாரம் உள்ளது.  லலாட்டாவில் ஒரு ஜினிம்பா உள்ளது.  நவரங்கத்தின் தூண்கள் ஒரு நாணலால் செய்யப்பட்ட ஹொய்சலா பாணியில் நேர்த்தியான பிரமாண்டமான தூணைக் கொண்டுள்ளன.  தலையில் ஏழு தலை நாகத்தின் கருவறையில் இன்னும் சுகநாசி, அழகான விதானங்கள் உள்ளன.  ஜினிம்பிம்பி  நவரங்கத்தில் யக்ஷ தரணேந்திர சிற்பம் மற்றும் யக்ஷி பத்மாவதி சிற்பங்களையும் காணலாம்.  அக்கன் பசதியின் முக்கிய ஈர்ப்பு மணிகளால் ஆன பெரிய தூண்கள்.  பசதியின் விமான நிலைய கோபுரத்தில் மூன்று நிலைகள் உள்ளன, அவற்றில் ஒன்றை ஒவ்வொரு படியிலும் காணலாம்.  ஒரு எளிய வெளியேற்றம், சிகரங்களைக் கொண்டுள்ளது.  இந்தப் பேருந்தின் பின்னால் இன்னொரு கோட்பாடும் உள்ளது.  இது அதன் உறிஞ்சுதலுக்கு முன்னால் மறைக்கப்பட்டுள்ளது.

 சகோதரி பஜார் வாசலில் நிற்கும் கல்வெட்டு மிகவும் சிறப்பு வாய்ந்தது.  இது பண்டைய எழுத்துக்களுக்கு நன்கு தெரியும்.  கல்வெட்டு எழுத்து, பயன்படுத்திய முறை, அலங்காரம், நுட்பமான சிற்பங்கள் ஆய்வாளர்களை வெகுவாகக் கவர்ந்துள்ளது.

 இக்கல்வெட்டு, "ஜைன சமயத்திற்கு வெற்றியும், அருளும் ஜைனந்திராவுக்கு செழிப்பும்" என்ற வரிகளில் தொடங்கும் ஹொய்சாள வம்சத்தின் வீரத்தை மூன்று பாடல்களில் சித்தரிக்கிறது.  ஏரேயங்கா மற்றும் எச்சலாதேவியின் குழந்தைகளைப் பாராட்டினார்.  வீர பல்லதேவரின் கல்வெட்டு கல்வெட்டில் சித்தரிக்கப்பட்டுள்ளது.  இவை நாயகனின் வார்த்தைகள்.  இந்த வீரனின் நாயகனான சம்புதேவ அக்கவ்வேயின் மகன் சந்திரமௌலி.  அவரது மனைவி அச்சலாதேவியும் அர்ஹத்பரமேசுவரரின் காப்பு அணிந்து, வளையல் அணிந்து, நேர்மையின் தெய்வமாக அறியப்படுகிறார்.

 மாசவடிநாட்டில் விபச்சாரியாகப் பணிபுரிந்த அசலதேவிக்கு ஐந்து பிள்ளைகள், சிவஅய்யநாயகம் மற்றும் அவரது மனைவி சாந்தவ்வேயா ஆகியோரின் பரம்பரையையும் கல்வெட்டு குறிப்பிடுகிறது.  பம்மதேவ ஹெக்டே, பாவயநாயகா, கல்லாவே, அச்சலாதேவி மற்றும் சோவநாயகா.  இவர்களில் மாசாவடி மன்னனின் மனைவி அச்சலாதேவியும் இருந்தாள்.  பச்சவ்வே, தனி ஒருவரின் மனைவி.  பம்மேயன நாயக்கர் சோவநாயகத்திற்கும் பச்சவ்வேக்கும் மகனாகப் பிறந்தார்.  இவரது மனைவி தோச்சவ்வே.  இவரும் பம்மணியின் அண்ணன் தம்பி.  சந்தவ்வே என்று சகோதரிகள் இருந்தனர்.  சந்திரமௌலிக்கும் அச்சலாதேவிக்கும் நல்லொழுக்கமுள்ள மகன் ஒருவன் இருந்தான்

 அச்சலாதேவியை வழிபட்ட பரமேதி ஜைந்திரன், சந்திரமௌலி, புகழ் பெற்ற நாயக்கர் சித்தாந்தப் பேரரசர்களின் கணவனாக இந்த பூமியில் குருவாக இருப்பதற்கு சமமா?  கல்வெட்டு அச்சலாதேவியின் பெருமையையும் போற்றுகிறது.  புகழ்பெற்ற நாயகிர்த்தி சித்ததேவா தேவரின் சீடரான பாலச்சந்திர முனியின் சீடரான அச்சலாதேவி, பார்ஷ்வஜினேஸ்வரப் பெருமானின் பாசறையை பக்தியுடன் செய்ததாக கல்வெட்டு கூறுகிறது.  குணச்சந்திர சித்ததேவாவின் சீடரான நாயகீர்த்தி சித்ததேவா மற்றும் அவரது மாணவர்களான பானுகீர்த்தி சித்ததேவா பிரபச்சந்திரா, மகாநந்தி, பத்மநந்திபிரதி மற்றும் நேமிச்சந்திர முனி

 இவர் நாயகீர்த்தி சித்தாந்த தேவாவின் சீடர்களின் சீடர்.  மன்னர்களால் வழிபட்டவர்கள் தபோலக்ஷ்மியின் அதிபதிகள் என்று பாலச்சந்திரமுனி கூறியதாக கல்வெட்டு விவரிக்கிறது.  கௌரி, ஈஸ்வரனுடன் சேரும்படி வற்புறுத்தினாள், அவளுடைய சிறப்பு வடிவ அழகை விவரித்தார்.  ஆனால் சந்திரமௌலி, குருவின் அழகிய அசலதேவியின் பலனாகப் பல பிறவிகள் செய்யும் பழக்கத்தை விவரித்தார்.  சந்திரமௌலியின் மனைவி அச்சலாதேவியிடம் நன்கொடை கேட்டபோது.  விதர்பாவின் ஹொய்சளராஜா, வீரபல்லதேவன், பம்மையனஹள்ளியை தொண்டு செய்ய விட்டதாக கல்வெட்டு குறிப்பிடுகிறது.  தெய்வம் பாலச்சந்திர முனியின் பாதங்களைக் கழுவி பரிசளித்தது.

 நானாதாசிகள், நக்ஷராக்கள், கடவுளின் சடங்கிற்காக ஒரு வடம், ஒரு வடம், ஒரு கொட்டை, ஒரு மிளகுக்கீரை, ஒரு பருத்தி தானியம், ஒரு வகையான பருத்தி ஆகியவற்றை நன்கொடையாக அளித்தனர்.  ஒரு இலைப் பத்திரத்திற்கு ஹாங் விசா தானமாக வழங்கப்பட்டதாக கல்வெட்டு கூறுகிறது.

 பேரரசர் நாயக்கர்தேவரின் சீடரான நாயக்கர்தேவர் தரையில் ஒரு முட்கரண்டியை வைத்ததாக அக்கா பசாதி தாழ்வாரத்தின் சுவரில் உள்ள கல்வெட்டு வெளிப்படுத்துகிறது.  பாசதி தாழ்வாரத்தின் சுவரில் உள்ள மற்றொரு கல்வெட்டில், அக்கண பாசதியின் குலதெய்வம் பொம்மநாயக்கனஹள்ளியில் ஒரு கொட்டகையாக இருந்ததாக நாயக்கர்களின் சீடரான சந்திரபிரபுதேவா, நாயக்கர் சக்கரவர்த்தியின் சீடர் கூறியுள்ளார்.

 சங்கர சங்கரப் புத்தகக் கடையின் கொண்டகுண்டனவாயச் சக்கரவர்த்தி அக்கன் பசதியின் பார்ஷ்வநாதத் தேவரின் உருவத்தைக் கண்டு நொறுங்கிப் போனார்.  இவருடைய குருநாதரின் மனைவியும், அமைச்சர் சந்திரமௌலியின் மனைவியுமான பாலச்சந்திர முனியின் மனைவியான அசலதேவி, வெள்ளி மலையைப் போன்ற ஒரு உயரமான வலையமைப்பை மகிழ்ச்சியுடன் செய்ததாக கல்வெட்டு வெளிப்படுத்துகிறது.

 குளத்தின் நிர்வாகம் நன்றாக உள்ளது.  சுவாமிநாதன் நடராஜன் சார் எடுத்த சில படங்களை இங்கே எடுத்துள்ளேன்.

 சிறப்பு குறிப்பு:

 1) இந்த இடுகையை முடிந்தவரை நண்பர்கள் மற்றும் பிற பக்கங்களுடன் பகிரவும்

 2) இங்கே தரவிறக்கம் செய்யப்பட்ட தகவல்கள் மற்றும் புகைப்படங்கள் ஆசிரியர் மற்றும் புகைப்படக் கலைஞரால் பயன்படுத்தப்பட வேண்டும்.

#ಕರ್ನಾಟಕಪ್ರಾಚೀನದೇವಾಲಯಗಳಪರಿಚಯ

 ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿ, ಹೊಯ್ಸಳ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ೧೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಾಲಘಟ್ಟ.

 ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ, ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕು,  ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ.

 ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಎಂದೊಡನೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾರ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡುವುದು ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿಯಲ್ಲಿರುವ (ದೊಡ್ಡಬೆಟ್ಟ) ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ. ವಿದ್ವಾಂಸರು, ಸಂಶೋಧನಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಅಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನ ಸಂಪತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಗಮನ ಸಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೂ ವಾಸ್ತುತಜ್ಞರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿರುವ ಹಲವಾರು ಬಸದಿಗಳು, ಭಕ್ತರಿಗೆ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವೂ ಪರಮ ಪವಿತ್ರ್ಯತೆಯಿಂದ ತುಂಬಿರುವ ಪುಣ್ಯಧರ್ಮಸ್ಥಳದಂತೆ. ಈ ಸುಕ್ಷೇತ್ರ ಕ್ರಿ.ಪೂರ್ವದಿಂದ ಇಂದಿನವರಿಗೂ ಹಾಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಮನೆತನಗಳು ಈ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ತಮ್ಮದೇ ಅದ ಕೊಡುಗೆಗಳು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

 ಸುಮಾರು ೬ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ವರೆಗೂ ನೂರಾರು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜೈನರ ಕಾಶಿಯೆಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾಗಿರುವ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು ಶಾಸನಗಳ ನಗರವೆಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ಬಿಎಲ್ ರೈಸ್, ಆರ್. ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್, ಬಾರಾ ಗೋಪಾಲರು ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧಕರು ಓದಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ೫೯೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಸನಗಳು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿವೆ. ಪ್ರಸುತ್ತ ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳು ಡಾ. ದೇವರಕೊಂಡಾರೆಡ್ಡಿಯವರು ಸಂಪಾದಿಸಿರುವ ಜೈನ ಶಾಸನಗಳ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿ (ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟ) ಚಂದ್ರಗಿರಿ (ಚಿಕ್ಕಬೆಟ್ಟ) ಬೆಟ್ಟಗಳು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ತಲಾ ೧೫೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇನ್ನೂ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಾತ್ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ೮೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅದರಲ್ಲೊಂದು ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿ.

 ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿ, ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಎರೆಡು ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿವೂ ಹಲವಾರು ಬಸದಿಗಳಿವೆ. ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿವೂ ಹಲವಾರು ಬಸದಿಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯು ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಡೆ ಜಿನನಾಥಪುರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ

 

 ನಾನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದು ಮಾತ್ರ. ಬಸದಿ ಅನ್ನೋದಕ್ಕಿಂತ ಅಕ್ಕ ಹಾಕಿಸಿರುವ ಶಾಸನ ನೋಡೋದಕ್ಕಾಗಿ, ಒಮ್ಮೆ ಹೇರಿಟೇಜ್ ಇಂತೂಸಿಸ್ಟ್ ಅದ ಸ್ವಾಮಿನಾಥನ್ ನಟರಾಜನ್ ಸರ್ ಅವರರೊಂದಿಗೆ ಮಾತುನಾಡುವಾಗ ಇಲ್ಲಿನ ಶಾಸನದಲ್ಲಿರುವ ಬರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸುತ್ತಾ ಈ ಶಾಸನ ನಿಮ್ಮ ಗುರುಗಳಿಗೆ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನ ಅಂತೇಳಿದಾಗ ಮರುದಿನವೇ ನಾನು ಇದನ್ನು ನೋಡಲು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಆಗ ಶಾಸನದೊಂದಿಗೆ ಹಲವಾರು ಬಸದಿಗಳನ್ನು ಮರುನೋಡಲು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಂತಾಯಿತು.

 ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯೂ ಒಂದು ಸುಂದರವಾಗಿರುವ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಬಸದಿ. ಅಕ್ಕನ ನಿಜವಾದ ಹೆಸರು ಆಚಲಾದೇವಿ. ೧೧೫೯ರಲ್ಲಿ ಹುಳ್ಳರಾಜನು ಭಂಡಾರ ಬಸದಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ನಂತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಆಚಲಾದೇವಿ ೧೧೮೧ರಲ್ಲಿ ಇಮ್ಮಡಿ ವೀರಬಲ್ಲಾಳನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು. ಆಚಲಾದೇವಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕಾರಣ ಅದು ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿ ಜನರ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ರೂಢಿಗತವಾಗಿ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಬಸದಿಯಲ್ಲಿರುವ ೨೪ ತೀರ್ಥಂಕರರಲ್ಲಿ ೨೩ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರರಾದ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥನೇ ಈ ಬಸದಿಯ ಪ್ರಮುಖ ದೇವತೆಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಆಚಲಾದೇವಿಯ ಪತಿ ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯೂ ಹೊಯ್ಸಳರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದನು. ಆಚಲಾದೇವಿಯೂ ಪರಮ ಜೈನಭಕ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಳು.

 ಬಸದಿಯೂ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯ ಬಸದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಮುಖಮಂಟಪ ಹೊಂದಿದೆ. ಲಲಾಟದಲ್ಲಿ ಜಿನಬಿಂಬ ಇದೆ. ನವರಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಕಂಬಗಳು ತಿರುಗಣಿಯಂತ್ರದಿಂದ ಮಾಡಿರುವ ಹೊಯ್ಸಳ ಶೈಲಿಯ ಸೊಗಸಾದ ದೊಡ್ಡಗ್ರಾತ್ರದ ಕಂಬಗಳಿವೆ. ಶುಕನಾಸಿ, ಆಕರ್ಷಕವಾದ ವಿತಾನಗಳಿವೆ, ಇನ್ನೂ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಏಳು ಹೆಡೆಗಳ ಸರ್ಪವನ್ನು ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊಂದಿರುವ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥನ ಮೂರ್ತಿಯಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಬಾಗಿಲುವಾಡದ ಲಲಾಟದಲ್ಲಿ ಜಿನಬಿಂಬಯಿದ್ದು. ನವರಂಗದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷ ಧರಣೇಂದ್ರ ಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಿ ಪದ್ಮಾವತಿ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನೂ ನೋಡಬಹುದು. ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಮಣಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಬೃಹತ್ ಸ್ಥಂಭಗಳು. ಇದೊಂದು ಏಕಕೂಟ ಬಸದಿ, ಬಸದಿಯ ವಿಮಾನ ಗೋಪುರದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಹಂತಗಳಿವೆ, ಪ್ರತಿಹಂತದಲ್ಲೂ ಕೀರ್ತಿಮುಖಒಳಗೊಂಡ ಜಿನಬಿಂಬಗಳನ್ನೂ ನೋಡಬಹುದು. ಸರಳವಾದ ಹೊರಭಿತ್ತಿ, ಶಿಖರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಬಸದಿಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತ ಬಸದಿಯಿದೆ. ಇದರ ಅರ್ಕರ್ಷಣೆ ಮುಂದೆ ಅದು ಮರೆಯಾಗಿದೆ.

 ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯ ಬಾಗಿಲ ಬಳಿ ನಿಂತಿರುವ ಶಾಸನ ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದುದ್ದು. ಪ್ರಾಚೀನ ಲಿಪಿ ಬಲ್ಲವರಿಗೆ ಇದು ಚಿರಪರಿಚಿತವಾದುದ್ದು. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನದ ಲಿಪಿ, ಕಂಡಿರಿಸಿರುವ ವಿಧಾನ, ಅಲಂಕಾರ,  ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕೆತ್ತಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರುವ ಶಾಸನ ಶಿಲ್ಪ ಸಂಶೋಧನಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.

 ಈ ಶಾಸನವೂ ಜಿನನ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಜಯವಾಗಲಿ, ಮಂಗಳಕರವಾದ ಜಿನೇಂದ್ರನ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಏಳಿಗೆಯಾಗಲಿ ಅನ್ನೋ ಸಾಲುಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜವಂಶದ ಪರಾಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮೂರು ಪದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎರೆಯಂಗ ಮತ್ತು ಎಚಲಾದೇವಿಯರ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊಗಳಾಗಿದೆ. ವೀರ ಬಲ್ಲಾಳದೇವನ ಪ್ರತಾಪವನ್ನು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವೀರಬಲ್ಲಾಳನ ಬಿರುದಾವಳಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ಈ ವೀರಬಲ್ಲಾಳನ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯು ಶಂಭುದೇವ ಅಕ್ಕವ್ವೆಯವರ ಮಗನಾಗಿದ್ದನು. ಇವನ ಪತ್ನಿಯಾಗಿದ್ದ ಆಚಲದೇವಿಯೂ ಅರ್ಹತ್ಪರಮೇಶ್ವರನ ಗಾಂಧೋದಕವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಪುನೀತಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಚತುರ್ವಿಧದಾನ ಮಾಡಿ ಧನ್ಯಳಾಗಿದ್ದು, ಕಳಂಕರಹಿತಳಾದ ಗಂಗಾದೇವಿಯಂತಿದ್ದಳೆಂದು ಶಾಸನವೂ ವರ್ಣಿಸಿದೆ.

 ಆಚಲದೇವಿಯ ವಂಶಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತಾ ಶಾಸನವೂ ಮಾಸವಾಡಿನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಪರಮಶ್ರಾವಕನೆಸಿದ್ದ ಶಿವೇಯನಾಯಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಚಂದವ್ವೆಯರಿಗೆ ಐದು ಜನ ಮಕ್ಕಳಾದವರು. ಬಮ್ಮದೇವ ಹೆಗ್ಗಡೆ, ಬಾವೆಯನಾಯಕ, ಕಾಳವ್ವೆ, ಆಚಲದೇವಿ ಮತ್ತು ಸೋವಣನಾಯಕರೆಂಬುವವರು. ಇವರಲ್ಲಿ ಮಾಸವಾಡಿಯ ಅರಸ ಪತ್ನಿ ಆಚಲದೇವಿಯಾದರೆ. ಸೋವಣನಾಯಕನ ಪತ್ನಿ ಬಾಚವ್ವೆ. ಸೋವಣನಾಯಕ ಮತ್ತು ಬಾಚವ್ವೆಯರ ಮಗನಾಗಿ ಬಮ್ಮೆಯನಾಯಕ ಹುಟ್ಟಿದ. ಇವನ ಪತ್ನಿ ದೋಚವ್ವೆ. ಬಮ್ಮೆಯನಾಯಕನಿಗೆ ಮಾರನೆಂಬ ಸೋದರನೂ ಆಚಲದೇವಿ. ಚಂದವ್ವೆ ಎಂಬ ಸೋದರಿಯರು ಇದ್ದರು. ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಮತ್ತು ಆಚಲದೇವಿಗೆ ಸದ್ಗುಣಿಯಾಗಿದ್ದ ಸೋಮನೆಂಬ ಮಗನಿದ್ದನು

 ಆಚಲದೇವಿಯು ಪೂಜಿಸುವ ಪರಮದೈವ ಜಿನೇಂದ್ರ, ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ಗುರುಗಳಾಗಿ ಈ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯು ಪತಿಯಾಗಿರಲು ಈಕೆಗೆ ಸಮನಾರು? ಎಂದು ಶಾಸನವೂ ಆಚಲದೇವಿಯ ಘನತೆಯನ್ನು ಹೊಗಳಿದೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದೇವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಬಾಳಚಂದ್ರಮುನಿಗಳ ಶಿಷ್ಯೆಯಾದ ಆಚಲದೇವಿಯು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಬೆಳಗೊಳತೀರ್ಥದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಪಾರ್ಶ್ವಜಿನೇಶ್ವರನ ಬಸದಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದಳು ಎಂದು ಶಾಸನ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂಲಸಂಘ ಕೊಂಡಕುಂದಾನ್ವಯದಲ್ಲಿನ ಪುಸ್ತಕಗಚ್ಛದ ದೇಸಿಯಗಣದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಗುಣಚಂದ್ರ ಸಿದ್ಧಾಂತದೇವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದೇವರು ಮತ್ತು ಇವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಭಾನುಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದೇವ ಪ್ರಭಾಚಂದ್ರದೇವರು, ಮಾಘಣಂದಿ, ಪದ್ಮಣಂದಿಬ್ರತಿ ಮತ್ತು ನೇಮಿಚಂದ್ರಮುನಿಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು

 ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತದೇವರ ಶಿಷ್ಯರು ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿ ಬಾಳಚಂದ್ರಮುನಿಗಳು ಇವರು. ನಯಕೀರ್ತಿಯತಿಗಳು ಪಾದಾರಾಧಕರೂ ಚಾರಿತ್ರ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ರಾಜರುಗಳಿಂದ ಪೂಜಿತಾರಾದವರು ತಪೋಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಒಡೆಯರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಈ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿ ಬಾಳಚಂದ್ರಮುನಿಯನ್ನು ಶಾಸನ ವರ್ಣಿಸಿದೆ. ಆಚಲೆಯ ವಿಶೇಷ ರೂಪ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾ ಶಾಸನಕವಿಯು ಈಶ್ವರನನ್ನು ಸೇರಲೆಂದು ಗೌರಿಯು ತಪಸ್ಸನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಚಂದ್ರಮೌಳಿ ಅನೇಕ ಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ್ದ ತಪಸ್ಸಿನ ಫಲವಾಗಿ ಗಂಭೀರೆಯೂ ಸುಂದರಿಯಾದ ಆಚಲದೇವಿಯನ್ನು ಪಡೆದನೆಂದು ವರ್ಣಿಸಿದೆ. ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯ ಪತ್ನಿ ಆಚಲಾದೇವಿ ದಾನವನ್ನು ನೀಡಲು ಕೇಳಿದಾಗ. ಉದಾರಿಯಾದ ಹೊಯ್ಸಳರಾಜ, ವೀರಬಲ್ಲಾಳದೇವನು ಬಮ್ಮಯನಹಳ್ಳಿಯನ್ನು ದತ್ತಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಶಾಸನ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ಈ ದಾನವನ್ನು ಆಚಲಾದೇವಿಯು ಬಾಲಚಂದ್ರಮುನಿಗಳ ಕಾಲನ್ನು ತೊಳೆದು ಧಾರೆ ಎರೆದಳು.

 ನಾನಾದೇಸಿಯರು, ನಾಡಿನ ನಕರರು, ದೇವರ ಅಷ್ಟವಿಧಾರ್ಚನೆಗೆಂದು ದವಸದ ಹೇರಿಗೆ ಒಂದು ಬಳ್ಳ, ಅಡಿಕೆ ಹೇರು, ಮೆಳಸಿನ ಹೇರು, ಅರಿಸಿನದ ಹೇರು, ಹತ್ತಿಯ ಮಳವೆಗೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದಕ್ಕೂ ಒಂದು ಹಾಗದಂತೆ ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಿದರು. ಹೊಂಗೆ ವೀಸ ಒಂದು, ಎಲೆಯ ಹೇರಿಗೆ ೬೦೦ ಎಲೆಯನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ಶಾಸನ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

 ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯ ಮುಖಮಂಟಪದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳ ಶಿಷ್ಯರಾದ ನಯಕೀರ್ತದೇವರು ಆಚೌವ್ವೆ ಬಸದಿಗೆ ಭೂಮಿಗೆ ಮುಕ್ಕೊಡೆ ಕಲ್ಲನ್ನು ಹಾಕಿಸಿದರೆಂದು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಬಸದಿಯ ಮುಖಮಂಟಪದ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳ ಶಿಷ್ಯರಾದ ನಯಕೀರ್ತದೇವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಚಂದ್ರಪ್ರಭುದೇವರು ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯ ದವಸಿಗತನಕ್ಕೆ ಆಚವ್ವೆಯು ಬೊಂಮೆಯನಹಳ್ಳಿಯ ಸೋಮಸಮುದ್ರದ ಕೆರೆಯ ಕೆಳಗಿನ ಕಿರುಕಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಲಗೆ ಗದ್ದೆಯನ್ನು, ಐದು ಬೆದ್ದಲನ್ನು ಕೆಮ್ಮತದ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಕಂಬ ಬೆದ್ದಲೆಯನ್ನು ದೇವರ ಭೋಗಕ್ಕೆಂದು ಪೆರುಮಾಳೆಗೆ ಕೊಟ್ಟದ್ದೆಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ.

 ಅಕ್ಕನ ಬಸದಿಯ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥದೇವರ ಬಿಂಬದ ಮೇಲೆ ಮೂಲಸಂಘ ದೇಸಿಗಣ ಪುಸ್ತಕಗಚ್ಛದ ಕೊಂಡಕುಂದಾನ್ವಯದ ನಯಕೀರ್ತಿ ಸಿದ್ಧಾಂತಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು ವಿರಾಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಶಿಷ್ಯೋತ್ತಮರಾದ ಬಾಳಚಂದ್ರಮುನಿಗಳ ಗುಡ್ಡರಾದ ಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರಮೌಳಿಯ ಪತ್ನಿಯಾದ ಆಚಲದೇವಿಯು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಬೆಟ್ಟದಂತೆ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಉನ್ನತವಾದ ಜಿನಾಲಯವನ್ನು ಆನಂದದಿಂದ ಮಾಡಿಸಿದಳೆಂದು ಶಾಸನ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.

 ಬಸದಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆ ಚನ್ನಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ಬಳಿಸಿರುವ ಚಿತ್ರಗಳು ಸ್ವಾಮಿನಾಥನ್ ನಟರಾಜನ್ ಸರ್ ತೆಗೆದಿರುವ ಕೆಲ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಿಸಿದ್ದೇನೆ.

 ವಿಶೇಷ ಸೂಚನೆ:

 ೧) ಈ ಪೋಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನೇಹಿತರ ಜೊತೆ ಹಾಗೂ ಇತರೆ ಪೇಜ್ ಗಳಿಗೆ ಶೇರ್ ಮಾಡಿ

 ೨) ಇಲ್ಲಿನ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಡೌನ್ಲೋಡ್ ಮಾಡಿ ಬಳಸುವವರು ಲೇಖಕ ಹಾಗೂ ಛಾಯಾಗ್ರಾಹಕರಾದ  ಹೆಸರಿಗೆ ಬಳಸಬೇಕು ಚಿತ್ರಕೃಪೆ / Photo Credit ಮರೆಯದೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗಿ ವಿನಂತಿ.